W 6 miesiącu ciąży brzuch jest już dobrze widoczny. Dziecku robi się coraz ciaśniej w macicy, a ty mocniej odczuwasz jego ruchy. 6 miesiąc ciąży trwa od 23 tygodnia do 27 tygodnia ciąży. To ostatni miesiąc 2 trymestru ciąży. Brzuch w 6 miesiącu jest już dość duży, więc trudno ci poruszać się i przyjąć wygodna pozycję do snu. Zobacz, jakie badania trzeba wykonać w 6 miesiącu ciąży i co warto wiedzieć o rozwoju dziecka w tym okresie. 6 miesiąc ciąży to czas, w którym mogą doskwierać ci różne dolegliwości, jakich wcześniej nie odczuwałaś. Co dzieje się w 6 miesiącu ciąży i jakie powinnaś zrobić badania? Spis treści6 miesiąc ciąży a tygodnie ciążyBrzuch w 6 miesiącu ciążyBadania w 6 miesiącu ciążyDolegliwości w 6 miesiącu ciążyProblemy ze snem w 6 miesiącu ciążyEmocje w 6 miesiącu ciążyRady na 6 miesiąc ciążyWaga dziecka w 6 miesiącu ciążyRozwój dziecka w 6 miesiącu ciążyRuchy dziecka w 6 miesiącu ciąży 6 miesiąc ciąży a tygodnie ciąży 6 miesiąc ciąży przypada od 23 do 27 tygodnia ciąży. To drugi trymestr ciąży. Brzuch w 6 miesiącu ciąży Przekroczyłaś już półmetek. Widzisz to nie tylko w kalendarzu, ale też na wadze (stajesz się coraz cięższa) oraz po ubraniach (brzuszek rośnie i nie mieścisz się już w pierwsze spodnie ciążowe, które kupiłaś dwa miesiące temu). Brzuch w 6 miesiącu ciąży ma już wielkość piłki do koszykówki. Jest już na tyle duży, że nie da się nie zauważyć twojej ciąży, a jednocześnie jeszcze nie przeszkadza ci tak bardzo w codziennych czynnościach, jak będzie to miało miejsce w 3 trymestrze ciąży. Choć prawdopodobnie zaczynasz się robić w 6 miesiącu ciąży nieco niezdarna – twój środek ciężkości się przemieścił i dlatego częściej się potykasz i zahaczasz brzuchem o różne przedmioty. W wyniku rozciągania wiązadeł podtrzymujących macicę może boleć cię podbrzusze i boki. Kalkulator ciąży Dla każdej przyszłej mamy ważna jest informacja, w którym tygodniu ciąży właśnie się znajduje. Jeżeli chcesz obliczyć tydzień ciąży oraz termin porodu, wykorzystaj nasz kalkulator. Co chcesz wiedzieć: Badania w 6. miesiącu ciąży Badania w 6 miesiącu ciąży W 6 miesiącu ciąży wykonuje się test obciążenia glukozą, czyli badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy ciążowej. Ponadto podczas wizyty kontrolnej lekarz sprawdzi twoją masę ciała i ciśnienie tętnicze, może przeprowadzić badanie czynności serca płodu, określić wysokość dna miednicy oraz wielkość macicy i ułożenie dziecka. Jeśli nurtują cię jakiekolwiek wątpliwości dotyczące ciąży i rozwoju dziecka lub twojego zdrowia powiedz o nich koniecznie lekarzowi podczas wizyty. W twoim stanie wszystko może być ważne, także nie krępuj się i pytaj. Dolegliwości w 6 miesiącu ciąży Zdecydowanie mniej przyjemne są inne dolegliwości, które mogą się pojawić w 6 miesiącu ciąży. Prawdopodobnie będzie ci doskwierać: zgaga niestrawność i wzdęcia zaparcia bóle lub zawroty głowy krwawienie z nosa i dziąseł skurcze i obrzęki żylaki Problemy ze snem w 6 miesiącu ciąży Mniej więcej od 6 miesiąca ciąży niepokoić cię mogą także problemy ze snem. Zwłaszcza jeśli nigdy dotąd ich nie miewałaś. Niestety przyczyniają się do tego nie tylko wymienione wcześniej dolegliwości fizyczne. Wpływ ma również gonitwa myśli, niepokój oraz... przyspieszony metabolizm, który sprawia, że jest ci cały czas gorąco. Jak sobie pomóc? W końcu kiedyś trzeba odpocząć i wyspać się. Jest na to kilka sposobów: pamiętaj o aktywności w ciągu dnia. Mogą to być spacery lub zajęcia ruchowe przeznaczone dla kobiet w ciąży. Może przy okazji znajdziesz formę ruchu, która stanie się twoją pasją; zrelaksuj się przed snem, spróbuj zapomnieć o problemach i wyciszyć myśli; nie zjadaj wieczornego posiłku bezpośrednio przed snem i jedz go powoli, bez pośpiechu, aby zapobiec zgadze, ale nie chodź też spać z pustym żołądkiem; unikaj kofeiny; przewietrz sypialnię; wypróbuj aromaterapię – skrop olejkiem, o uspokajających właściwościach, np. lawendowym, swoją poduszkę; nie zerkaj co chwilę na zegarek, to potęguje frustrację, a ty masz się wyciszyć. Czytaj: Kalkulator ciąży - oblicz, który to tydzień ciąży Badania w 2 trymestrze ciąży Migrena w ciąży: przyczyny, leczenie, zapobieganie Jak dbać o zęby w ciąży? Emocje w 6 miesiącu ciąży Niestety... utrzymujące się właściwie przez cały okres ciąży roztargnienie nie minie w 6 miesiącu ciąży. Trzeba je polubić, a przynajmniej chwilowo zaakceptować. W 6 miesiącu ciąży możesz zacząć odczuwać w pewnym sensie znudzenie swoim stanem, znużenie „byciem w ciąży”, ciągłym myśleniem o tym. W takich momentach spróbuj się odprężyć, zrelaksować, idź na spacer lub zrób coś przyjemnego. Zresztą w tym czasie, podobnie jak zniechęcenie, może nagle pojawić się duże podekscytowanie nadchodzącymi zmianami. Wszystko zależy od indywidualnych czynników. W 6 miesiącu ciąży nie powinny ci nadmiernie doskwierać huśtawki nastrojów, to domena 1 trymestru i 3 trymestru ciąży. Czytaj: Co robić, gdy emocje w ciąży cię przerastają? Jak poprawić sobie nastrój w ciąży? Rady na 6 miesiąc ciąży Nie leż na plecach Po 20. tygodniu ciąży leżenie na plecach może powodować zawroty i bóle głowy. Dzieje się tak dlatego, że w tej pozycji macica uciska główne naczynia krwionośne, zaburzając ciśnienie krwi i utrudniając jej dopływ do górnych partii ciała. Zawsze staraj się leżeć na boku, także ćwiczenia zmodyfikuj tak, by nie wymagały leżenia na plecach. Zapisz się do szkoły rodzenia Warto z niej skorzystać, zwłaszcza jeśli jesteś w pierwszej ciąży. Jednak szkoła szkole nierówna, dlatego poświęć trochę czasu na to, aby dowiedzieć się, gdzie faktycznie zdobędziesz rzetelną wiedzę, a gdzie jest to głównie „działalność biznesowa”. Dzięki dobrze przygotowanym zajęciom dowiesz się, jak przebiega poród (pozwoli ci to zmniejszyć lęk) i jak się do niego przygotować (specjalne ćwiczenia, oddychanie, sposoby łagodzenia bólu). Będziesz mogła zadawać pytania, na które nie znalazłaś odpowiedzi w książkach, poznasz szpital i położne, z którymi (być może) będziesz rodzić. Lekarze i położne twierdzą, że kobiety po szkole rodzenia lepiej z nimi współpracują, dzięki czemu łatwiej i szybciej rodzą. Kup piłkę do ćwiczeń. To fajny i niedrogi sprzęt sportowy, który pomoże ci teraz oraz w kolejnych miesiącach ciąży. Ćwiczenia na piłce, a nawet relaks z jej użyciem doskonale wpływa na kręgosłup – odciąża go i zmniejsza bóle wywołane zmianą sylwetki. Przed samym porodem gimnastyka na piłce pomoże dziecku przemieścić się w stronę kanału rodnego i wpasować w niego główką do dołu. Waga dziecka w 6 miesiącu ciąży W 6 miesiącu ciąży dziecko osiąga już wagę ok. 1 kg. Ma 34 cm „wzrostu” i jest jeszcze bardzo szczuplutkie. Zaczyna jednak tworzyć się u niego warstewka tkanki tłuszczowej. Jest coraz większe, więc trudno jest mu się swobodnie przekręcać, za to łapie się za różne części ciała i ssie palce. Zdarza się, że próbuje palcami dłoni chwycić pępowinę. Rozwój dziecka w 6 miesiącu ciąży Na twarzy dziecka w 6 miesiącu ciąży widać już wyraźnie brwi i rzęsy, a na główce włoski – na razie jeszcze białe. Skóra malucha jest nadal przezroczysta i cienka, ale pod koniec 27. tygodnia jej grubość będzie nieco większa, przez co malec stanie się "pulchniejszy". W dziąsłach powstają zawiązki stałych zębów, a nerwy wokół ust stają się bardzo czułe, dzięki czemu po urodzeniu dziecku będzie łatwiej znaleźć matczyny sutek. W 6 miesiącu ciąży tworzą się pęcherzyki płucne i zaczyna w nich powstawać surfakant - substancja, która pomoże im napełnić się powietrzem po urodzeniu. Dziecko otwiera oczy, a ich tęczówka ma kolor niebieski. Ostatecznie wykształca się siatkówka, czyli część oka odpowiedzialna za odbieranie bodźców świetlnych i przekazywanie ich do już pofałdowanego mózgu. To mały-wielki przełom w rozwoju psychomotorycznym płodu. Wcześniej powieki były ciągle zaciśnięte. Są momenty, gdy w macicy robi się jaśniej - zależy to od grubości twojego ubrania i oświetlenia pomieszczenia. Dziecko nie lubi jasnego światła, dlatego odwraca główkę od jego źródła, a nawet potrafi zasłonić oczy rączkami. W okolicach 5 i 6 miesiąca ciąży dziecko zaczyna nawiązywać większy kontakt ze światem zewnętrznym. Silnie odczuwa emocje mamy i zaczyna reagować na jej głos. Nie narażaj go na nadmierny hałas – może to wywołać w przyszłości problemy ze słyszeniem przez dziecko wysokich dźwięków. Unikaj głośnych koncertów czy imprez. Nuć dziecku kołysanki i słuchaj spokojnej muzyki. To mu się spodoba. Ruchy dziecka w 6 miesiącu ciąży W 6 miesiącu ciąży możesz często odczuwać delikatne szarpnięcia w brzuchu, kiedy twoje dziecko ma czkawkę, a zdarza się to dość często, bo dziecko ćwiczy połykanie i oddychanie. To niesamowite uczucie, kiedy możesz czuć ruchy dziecka, ciesz się nimi razem z partnerem. Zwłaszcza, że są one coraz wyraźniejsze, gdyż pociecha ma coraz mniej miejsca. Szuka więc wygodnej pozycji, rozpycha się i kopie. Ale w 6 miesiącu ciąży są to zazwyczaj bardzo przyjemne kuksańce. Czytaj: 10 najważniejszych informacji o ruchach dziecka Czy stres i nerwy w ciąży szkodzą dziecku? Jak wybrać szkołę rodzenia? Co widzi dziecko w brzuchu? Jak rozwijają się zmysły dziecka?
Pierwsze sześć miesięcy to czas adaptacji i bardzo intensywnego rozwoju dziecka. W tym okresie dziecko rośnie około 2,5 cm, a obwód głowy zmienia się o średnio 1,2 cm. Oto, o czym każdy rodzic powinien wiedzieć, gdy jego maluch kończy pół roku. Według najnowszych badań, w Polsce do 6. miesiąca życia wyłącznie piersią karmiW szóstym miesiącu płód szybko rośnie, odległość od czubka głowy do tyłka osiąga 25-30 cm, a waga około 700g. Płód staje się miniaturowym człowieczkiem o proporcjach ciała zbliżonych do proporcji ciała dziecka po urodzeniu. We wcześniejszym okresie, przed szóstym miesiącem rozwoju, kiedy głowa była opuszczona na pierś, a brzuszek sterczał ku przodowi, narządy wewnętrzne płodu były ułożone ciasno. Teraz, gdy płód urósł i rozwinął się, narządy wewnętrzne uległy przesunięciu i zajęły swoje ostateczne miejsce. W trzecim miesiącu ciąży u płodu powstały powieki, ale były one zaciśnięte. W szóstym miesiącu powieki otwierają się, oczy staną się wrażliwe na światło dopiero w następnym miesiącu. Na obecnym etapie ciąży proces kostnienia szkieletu u płodu jest już tak daleko posunięty, że można uzyskać zdjęcie rentgenowskie. Proces kostnienia jest długotrwały i będzie przebiegał jeszcze po urodzeniu. Płód czerpie składniki mineralne do budowy szkieletu z organizmu matki, powinna więc ona dbać o odpowiednią ilość wapnia w pożywieniu, aby zapobiec odwapnieniu kości. Kręgosłup człowieka składa się z 33 kręgów, ma 150 stawów i 1000 wiązadeł, które go podtrzymują. Wszystkie zaczynają wytwarzać się 6 miesiącu ciąży. Dziecko w szóstym miesiącu ciąży znajdujące się w worku płodowym, ułożone tyłem do łożyska.
W 6 miesiącu ciąży możesz często odczuwać delikatne szarpnięcia w brzuchu, kiedy twoje dziecko ma czkawkę, a zdarza się to dość często, bo dziecko ćwiczy połykanie i oddychanie. To niesamowite uczucie, kiedy możesz czuć ruchy dziecka , ciesz się nimi razem z partnerem.
Pamiętaj!Podane powyżej ramy czasowe rozwoju są jedynie orientacyjne. Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie. W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących zdrowego wzrostu i rozwoju dziecka zwróć się do swojego merytoryczna: Ewa Grzybowska, psycholog, terapeuta, instruktor metody integracji sensorycznej.III trymestr – sprawdź, czym charakteryzuje się 8 miesiąc ciąży. Ósmy miesiąc obejmuje okres od 32 tygodnia do 35 tygodnia ciąży. Jest to już połowa 3 trymestru i coraz mniej czasu zostało do wyczekiwanego porodu. W organizmie kobiety zachodzi coraz więcej zmian, a Maluszek bardzo szybko się rozwija, przygotowując się do
6 miesiąc ciąży kończy drugi trymestr. Brzuch przyszłej mamy jest już spory, a dziecko ćwiczy na nim siłę swoich piąstek i nóg. W 6 miesiącu ciąży płód zaczyna otwierać oczy i coraz lepiej słyszy głosy z zewnątrz. Sprawdź, kiedy dokładnie rozpoczyna się 6 miesiąc ciąży, jakie tygodnie obejmuje i co ważnego dzieje się w tym czasie. 6 miesiąc ciąży trwa od początku 23 tygodnia ciąży do końca 27 tygodnia. Brzuch kobiety jest coraz większy, a płód kończy już pewien etap rozwoju układu nerwowego. Z tego względu nadal powinnaś dbać o spokój, unikać stresujących sytuacji, żeby twoje podenerwowanie nie wpłynęło negatywnie na zdrowie psychiczne dziecka w przyszłości. Spis treści: Brzuch i waga w 6 miesiącu ciąży 6 miesiąc ciąży – dolegliwości 6 miesiąc ciąży – rozwój dziecka Jak wygląda dziecko w 6 miesiącu ciąży? USG i inne badania w 6 miesiącu ciąży 6 miesiąc ciąży – zagrożenia Brzuch i waga w 6. miesiącu ciąży Brzuch w 6 miesiącu ciąży jest już na tyle duży, że nie da się nie zauważyć ciąży. Jest jednak również jeszcze na tyle mały, że nie za bardzo przeszkadza w wykonywaniu codziennych czynności. Mały brzuch w 6 miesiącu ciąży nie powinien być powodem do niepokoju. Organizm każdej kobiety jest inny i w inny sposób może reagować na ciążowe zmiany. Powodem takiego stanu mogą być silne mięśnie przyszłej mamy, które mocno trzymają powiększający się brzuch, sprawiając, że przez to wydaje się mniejszy. Brzuch może być także mniej widoczny u kobiet, które mają obfite kształty. W 6 miesiącu ciąży kobieta waży 5-6 kilogramów więcej. W macicy znajduje się około pół litra płynu owodniowego. Spełnia on bardzo ważną funkcję: chroni dziecko przed urazami i łagodzi wstrząsy (dzięki temu płód jest bezpieczny). W płynie owodniowym pływają złuszczone komórki naskórka płodu, włoski, maź płodowa oraz produkty przemiany materii. Rozciągająca się mocno skóra brzucha jest narażona na rozstępy. Jeśli dotąd tego nie robiłaś, w 6 miesiącu ciąży zacznij dbać swoje ciało: Nawilżaj i masuj skórę – dzięki temu będzie bardziej jędrna i elastyczna, a przez to mniej podatna na uszkodzenia. Nie zapominaj o piersiach i pośladkach. Tam także tworzą się rozstępy. Stosuj preparaty dla kobiet w ciąży – nie uczulają i zawierają składniki, których twoja skóra potrzebuje teraz najbardziej. Możesz także stosować zwykłą oliwkę. Bądź systematyczna – nawet najlepszy krem na świecie nie pomoże, jeśli będzie stał na półce w łazience. Nawilżaj skórę dwa razy dziennie. Między bajki włóż też teorie, że na podstawie kształtu brzucha można przewidzieć, czy urodzi się chłopiec, czy dziewczynka. 6 miesiąc ciąży – dolegliwości W 6 miesiącu ciąży przyszłe mamy często skarżą się na nietrzymanie moczu. Ta denerwująca dolegliwość nęka aż połowę ciężarnych. Spowodowana jest narastającym uciskiem macicy na pęcherz moczowy i zdarza się najczęściej podczas śmiechu, kichania i kaszlu. Jeśli nietrzymanie moczu (zwane też wysiłkowym nietrzymaniem moczu) stwarza duże problemy, warto nosić podpaski i wykonywać ćwiczenia mięśni Kegla, które kontrolują oddawanie moczu. Koniec drugiego trymestru ciąży może przynieść znużenie. Możesz mieć już dość ustawicznego myślenia o brzuchu i dziecku. To zdrowy objaw, który na pewno nie oznacza, że zbyt mało przejmujesz swoim stanem. Naturalne jest również zmęczenie fizyczne, które pojawia się w 6. miesiącu ciąży. W tym czasie część przyszłych mam zaczyna odczuwać kłopoty ze snem. Poszukaj własnych sposobów na bezsenność w ciąży. Zacznij od spaceru przed położeniem się do łóżka. Dotleniony organizm łatwiej zasypia. Nie martw się kłuciem czy niezbyt dokuczliwymi bólami w dole brzucha – to oznaka rozciągających się więzadeł, które muszą dopasować się do zmian zachodzących w jamie brzusznej. Przyszłym mamom w 6. miesiącu ciąży mogą towarzyszyć także zawroty głowy. Ich przyczyną bywają zmiany hormonalne, które wpływają na pracę serca, rozszerzenie się naczyń krwionośnych, a także fizjologiczny spadek ciśnienia tętniczego krwi. Zawroty głowy mogą być jednak także spowodowane nieodpowiednią dietą, zbyt małym nawodnieniem lub niedokrwistością z niedoboru żelaza. Ból krocza w ciąży nie jest powodem do niepokoju. Warto jednak o nim powiedzieć lekarzowi prowadzącemu ciążę. Ginekolog wykluczy rozejście spojenia łonowego. Przyszłe mamy w 6 miesiącu ciąży mogą borykać się także ze zgagą, która może się nasilać wskutek nieodpowiedniej diety. 6 miesiąc ciąży – rozwój dziecka Płuca dziecka w 6 miesiącu ciąży zaczynają wytwarzać surfaktant, czyli substancję chroniącą przed zapadaniem się i sklejaniem pęcherzyków płucnych. Po urodzeniu pomaga ona noworodkowi w rozprężaniu płuc i nabieraniu powietrza. W 6 miesiącu ciąży płód zyskuje większą świadomość otaczającego go świata. Jeśli mama czegoś się przestraszy, dziecko odczuje ten lęk. Ok. 24. tygodnia ciąży dziecko zaczyna mieć własny dobowy rytm snu i czuwania, który kształtuje się na wzór matczynego rytmu dobowego. Przetrwa, co ciekawe, także po narodzinach. W 6 miesiącu ciąży kończy się wzrost liczby komórek i zwojów nerwowych. Pod koniec miesiąca fale mózgowe dziecka przypominają fale u noworodka. Przyszła mama powinna nadal szczególnie o siebie dbać. Stwierdzono bowiem, że matczyny stres na tym etapie ciąży może wpływać na tworzenie się sieci połączeń między komórkami w mózgu i w przyszłości skutkować pojawieniem się u dziecka problemów natury psychicznej. 6 miesiąc ciąży – ruchy dziecka W 6 miesiącu ciąży płód porusza się swobodnie i intensywnie, ma jeszcze sporo miejsca w brzuchu mamy, by zmieniać swoją pozycję. Ruchy jego kończyn są silniejsze i lepiej skoordynowane. Dziecko umie już chwytać stopy i zacisnąć ręce w piąstki. Od 20. tygodnia można też podczas badania USG zaobserwować ruchy oddechowe, które świadczą o prawidłowym rozwoju układu oddechowego. Koniec 6 miesiąca ciąży wiąże się ze wzrostem częstotliwości i siły ruchów klatki piersiowej oraz odruchu ssania. Aktywność płodu jest ściśle uzależniona od aktywności mamy – gdy kobieta chodzi lub ćwiczy, dziecko jest mniej aktywne, gdy mama siedzi lub leży, zaczyna się poruszać. To ważna informacja, bo zarówno zbyt aktywna, jak i unieruchomiona ciężarna nie stymuluje rozwoju ruchowego płodu. Od momentu, kiedy poczujesz częste ruchy dziecka, powinnaś zacząć je kontrolować. Długie przerwy w aktywności dziecka (ponad trzy godziny) powinnaś zgłaszać lekarzowi. Jak wygląda dziecko w 6 miesiącu ciąży? Twarz dziecka jest już niemal ukształtowana – ma wygląd buzi noworodka. Płód zaczyna otwierać oczy. Przez kilka miesięcy jego powieki były zamknięte, by siatkówka (część oka, która odpowiada za ostrość widzenia), mogła się rozwijać. Tęczówka nadal jest słabo wybarwiona. Waga dziecka w 6 miesiącu ciąży Od końca drugiego trymestru zmienia się sposób mierzenia dziecka. Odtąd płód nie będzie już mierzony od główki do pośladków, lecz od stóp do głowy. Dziecko ma już ok. 38 cm, a jego waga najprawdopodobniej przekracza kilogram. Gdyby poród zaczął się teraz, dziecko ma szanse na przeżycie. Będą one rosły z tygodnia na tydzień. Badania w 6 miesiącu ciąży W 6. miesiącu obowiązkowo wykonuje się badanie glukozy w ciąży (test obciążenia glukozą). Lekarz zaleca go około 25. tygodnia, by wykluczyć tzw. cukrzycę ciężarnych. Jeśli z badania wyniknie, że ją masz, ginekolog skieruje cię do diabetologa. Konieczna wówczas jest dieta, a czasem także przyjmowanie insuliny. Jak wygląda badanie poziomu glukozy? Dostaniesz do wypicia glukozę i po godzinie zostanie ci pobrana krew. Przed tym badaniem nie musisz być na czczo. Możesz zgłosić się do przychodni o dowolnej porze (bez znaczenia jest godzina ostatniego posiłku). Inne badania w 6 miesiącu ciąży: badanie ogólne moczu – nie może być w nim białka, cukru, białych ani czerwonych krwinek, morfologia krwi. Ponadto lekarz oceni: pH wydzieliny pochwowej. Pozwala ocenić stan bakteriobiologiczny pochwy i szyjki macicy, wysokość dna macicy, ciśnienie krwi, przyrost masy ciała. W 6 miesiącu standardowo nie wykonuje się USG. Najbliższe badanie USG powinno się odbyć między 28. a 32. tygodniem ciąży. Wtedy lekarz oszacuje tzw. potencjał wzrastania płodu (dzięki temu, że struktury kostne staną się coraz bardziej wysycone wapniem, w badaniu USG można zmierzyć długość kończyn i wykluczyć nieprawidłowości kręgosłupa i czaszki). 6 miesiąc ciąży – zagrożenia Do zagrożeń w 6 miesiącu ciąży należy poród przedwczesny. Dzieci urodzone w tym czasie są wcześniakami i wymagają szczególnej opieki. Urodzone przed terminem noworodki muszą trafić na oddział intensywnej opieki neonatologicznej (oddziały wcześniaków i patologii noworodka), który jest wyposażony w specjalistyczny sprzęt. Wcześniak musi przebywać w inkubatorze, ponieważ sam ma za mało tkanki tłuszczowej i zbyt słabe mięśnie, by samodzielnie wytwarzać ciepło. Choć wcześniaki urodzone w 6 miesiącu ciąży są bardzo małe – lekarzom zwykle udaje się je uratować. Sprawdź także: Kształt brzucha w ciąży – o czym świadczy? Jak rośnie brzuch w ciąży – zdjęcia miesiąc po miesiącu Rozwój płodu tydzień po tygodniu – ten film wzruszy każdego!
39.–40+6 tydzień ciąży – dziecko urodzone w terminie, 41.–41+6 tydzień ciąży – poród późny, 42. tydzień ciąży – dziecko przenoszone. Gdy wiemy już, w którym miesiącu ciąży jesteśmy i potrafimy przeliczyć tygodnie ciąży na trymestry, możemy przyjrzeć się niektórym etapom ciąży. Oto kalendarz ciąży, a
6 tydzień ciąży - co się dzieje u mamy i dziecka? 6 tydzień ciąży to zwykle początek mdłości. Ciężarna może odczuwać też zwiększoną wrażliwość na zapachy oraz zmagać się z zaparciami. Zarodek szybko rośnie, ma już mniej więcej 4 mm, a jego serce zaczyna pompować krew. W 6 tygodniu ciąży ginekolog wykonuje USG dopochwowe. Bardzo możliwe, że podczas tego badania uda się usłyszeć bicie serca płodu. dr n. med. Mariusz Sadowski Konsultacja merytoryczna Spis treści: 6 tydzień ciąży: który to miesiąc? 6 tydzień ciąży: jak rozwija się dziecko? 6 tydzień ciąży: objawy Badania w 6 tygodniu ciąży 6 tydzień ciąży: jak o siebie dbać? 6 tydzień ciąży a ciąża mnoga 6 tydzień ciąży - który to miesiąc? 6 tydzień ciąży to już drugi miesiąc ciąży i niemal połowa pierwszego trymestru. Do porodu pozostały jeszcze mniej więcej 34 tygodnie. W organizmie przyszłej mamy następuje wiele zmian, coraz wyraźniej dają też o sobie znać ciążowe objawy. Podczas najbliższego badania USG można po raz pierwszy usłyszeć bicie serca płodu. 6 tydzień ciąży: od ostatniej miesiączki czy od zapłodnienia? 6 tydzień ciąży fachowo liczony jest od pierwszego dnia ostatniej miesiączki przed zapłodnieniem. Właśnie w ten sposób wiek ciąży obliczają lekarze. Dla wielu kobiet początkowo jest to mylące, bo ta metoda umownie zakłada bycie w ciąży jeszcze przed faktycznym zapłodnieniem (6 tydzień ciąży obliczany od momentu zapłodnienia to w rzeczywistości 8 tydzień ciąży i zupełnie inny etap w rozwoju dziecka). 6 tydzień ciąży – jak rozwija się dziecko? Na tym etapie życia płodowego rozwój dziecka przebiega błyskawicznie: trwa organogeneza (tworzy się wątroba, nerki i płuca) powstają komory serca, serce zaczyna pompować krew. U zarodka w 6 tygodniu ciąży wyraźnie zaznaczona jest już głowa. Nadal widoczny jest również ogonek, który niebawem zaniknie. W tym czasie pojawiają się zawiązki rąk i kształtuje się nos. Dziecko wygląda mniej więcej tak, jak na tym wyrenderowanym zdjęciu z badania USG wykonanego w 6 tygodniu ciąży. fot. SciePro/Adobe Stock 6 tydzień ciąży – wielkość zarodka Na początku 6 tygodnia ciąży dziecko ma zaledwie 3-4 mm długości. Nie jest większe niż ziarenko granatu. Ale bardzo szybko rośnie – po 7 dniach będzie niemal dwa razy większe. Jego długość mierzy się teraz, nie uwzględniając nóżek: od czubka głowy do miednicy, wzdłuż kręgosłupa. 6 tydzień ciąży - objawy i odczucia Ciało przyszłej mamy intensywnie przygotowuje się do macierzyństwa. Nasilające się objawy ciąży to skutek burzy hormonalnej, która trwa teraz w organizmie (szybko rośnie poziom hormonu hCG, czyli gonadotropiny kosmówkowej). Brzuch w 6 tygodniu ciąży jest nadal płaski. Macica jednak cały czas się powiększa, aby pomieścić rosnące dziecko. Skutkiem jej rozrastania się (a dokładnie rozciągania) jest rozciąganie się więzadeł i pobolewanie brzucha. Na tę dolegliwość skarży się wiele kobiet w pierwszych tygodniach ciąży. Bolesność odczuwana jest w podbrzuszu. Ból brzucha w ciąży nie stanowi zagrożenia, jeżeli nie towarzyszą mu inne dolegliwości, takie jak skurcze, krwawienie czy plamienie. Pozostałe objawy ciąży, które przyszła mama może odczuwać w 6 tygodniu to: mdłości, powiększenie i tkliwość piersi, nadmierne wydzielanie śliny, wahania nastroju, metaliczny posmak w ustach, częste oddawanie moczu, zaparcia i zgaga. Brak wymienionych objawów na tym etapie ciąży jest możliwy, ale nie zdarza się często. Mdłości w 6 tygodniu ciąży W 6 tygodniu ciąży przyszła mama może zacząć odczuwać nudności, niekiedy dość uporczywe. U niektórych kobiet pojawiają się nawet ostre wymioty (tzw. hyperemesis gravidarum). Jeśli kobieta często wymiotuje lub nie jest w stanie przyjmować pokarmów z powodu nudności, koniecznie powinna skontaktować się z lekarzem. W ciąży nie wolno brać na własną rękę żadnych lekarstw przeciwwymiotnych. Z nudnościami i wymiotami można próbować radzić sobie domowymi sposobami: unikając silnych zapachów, dzieląc posiłki na małe porcje i jedząc banany. Lena Wojnowska Nie zapominaj o suplementacji kwasu foliowego i witamin odpowiednich dla kobiet w pierwszym trymestrze. Apteki internetowe zazwyczaj oferują je w dobrych cenach: 6 tydzień ciąży – niepokojące objawy 1. Ból podbrzusza - najczęściej nie świadczy o problemach z dzieckiem. Konsultacja z lekarzem jest niezbędna, jeśli: ból podbrzusza się nasila, a dodatkowo wystąpiło plamienie, krwawienie i skurcze – to mogą być objawy rozpoczynającego się poronienia, ból jest połączony ze skurczami macicy – jeśli skurcze są regularne, może to zapowiadać utratę ciąży, ból jest nietypowy i nietypowo zlokalizowany – to może świadczyć o dolegliwościach niezwiązanych bezpośrednio z ciążą (np. o zapaleniu wyrostka), ale również o przypadłościach zagrażających i mamie, i dziecku. W przypadku wystąpienia dolegliwości bólowych nie należy na własną rękę przyjmować żadnych leków. 2. Infekcje pochwy – trzeba je leczyć jak najszybciej. Zaniedbanie infekcji intymnych może prowadzić do problemów z ciążą. Choć odmienny stan sprzyja np. grzybicy pochwy, można jej skutecznie zapobiegać: nosząc bieliznę tylko z naturalnych materiałów, często zmieniając ręcznik kąpielowy i starannie susząc go po każdym użyciu, nie używając do podmywania mydła w kostce, z którego korzysta jeszcze ktoś inny. 3. Krwawienie – każde krwawienie w okresie ciąży wymaga konsultacji z lekarzem, ponieważ może świadczyć o poronieniu, a na tym etapie ciąży również o ciąży pozamacicznej. Badania w 6 tygodniu ciąży Między 7 a 8 tygodniem ciąży najczęściej odbywa się pierwsza wizyta u ginekologa – to wtedy zwykle kobieta trafia do lekarza z informacją, że uzyskała pozytywny test ciążowy. Lekarz potwierdza ciążę badaniem ginekologicznym, wykonuje cytologię, badanie czystości pochwy (biocenoza pochwy) i posiew z pochwy. Zleca też wykonanie pierwszych badań ciążowych, takich jak: morfologia krwi, przeciwciała odpornościowe, oznaczenie grupy krwi, stężenie glukozy na czczo, test na kiłę (VDRL), test w kierunku HIV, badanie w kierunku różyczki, badanie w kierunku toksoplazmozy badanie w kierunku wirusa wątroby typu C (HCV) badanie ogólne moczu. Lekarze zleca też lub samodzielnie wykonuje badanie USG. U kobiet będących pod stałą kontrolą ginekologa (np. z powodu przebytej procedury in vitro), badania te mogą zostać wykonane już w 6 tygodniu ciąży. USG dopochwowe w 6 tygodniu ciąży W 6 tygodniu ciąży wykonuje się pierwsze USG w ciąży metodą transwaginalną. Podczas badania lekarz widzi pęcherzyk ciążowy o wielkości ok. 10 mm, a być może nawet sam zarodek. Gdy długość zarodka przekroczy 5 mm, w czasie USG można usłyszeć bicie serca dziecka. Jeśli ciąża jest mnoga, w 6 tygodniu ciąży na USG widoczne są dwa pęcherzyki ciążowe lub jeden pęcherzyk ciążowy, a w środku dwa pęcherzyki żółtkowe. 6 tydzień ciąży - jak o siebie dbać? 6 tydzień ciąży to początek bardzo ważnego dla dziecka okresu zarodkowego (potrwa on do 10 tygodnia ciąży). Zarodek jest szczególnie narażony na oddziaływanie szkodliwych czynników środowiskowych, dlatego przyszła mama powinna: przyjmować kwas foliowy – to ważne dla dziecka. Początkowo kręgosłup płodu jest rynienką, w której znajduje się bardzo wrażliwy przewód nerwowy. Brak kwasu foliowego może sprawić, że przewód nie zamknie się i powstanie rozszczep kręgosłupa. Ten defekt (tzw. spina bifilda) może zagrażać życiu dziecka. Może też sprawić, że sygnały z mózgu nie dotrą do nóg, które pozostaną bezwładne. Lekarze zalecają przyjmowanie w ciąży 0,4 mg kwasu foliowego dziennie od czasu podjęcia decyzji o rozpoczęciu starań o dziecko. odbyć pierwszą wizytę ciążową u lekarza – jeśli test ciążowy wychodzi pozytywnie, należy pilnie umówić się do ginekologa. Lekarz da skierowanie na pierwsze ciążowe USG, które potwierdzi ciążę i pozwoli wykluczyć ciążę pozamaciczną. prowadzić zdrowy tryb życia – unikać dymu tytoniowego (dziecku może zaszkodzić nawet bierne palenie). Nie pić alkoholu, nawet lampki czerwonego wina na poprawę morfologii (to mit, alkohol nie działa korzystnie na zdrowie ciężarnej). Warto również ograniczyć picie kawy. W ciąży można jeść wszystko, pod warunkiem jednak, że nie będą to produkty nafaszerowane chemią. Naturalne źródła witamin i minerałów z pewnością wpłyną korzystnie na samopoczucie fizyczne i psychiczne, dlatego najlepiej— często sięgać po warzywa i owoce. 6 tydzień ciąży a ciąża mnoga W 6 tygodniu ciąży lekarz może oznajmić, że kobieta spodziewa się więcej niż jednego dziecka. W przypadku ciąży mnogiej już w 6 tygodniu udaje się zwykle rozpoznać, czy są to bliźnięta jedno- czy dwujajowe. Czasem zdarza się i tak, że dodatkowy pęcherzyk ulega wchłonięciu i na kolejnym USG już go nie widać. Jeśli kobieta nosi bliźnięta, to w 6 tygodniu ciąży może spodziewać się silniejszych mdłości i wymiotów. Powinna też przygotować się na częstsze wizyty u lekarza – ciąża mnoga nie oznacza komplikacji, ale wymaga pilniejszej obserwacji. Zobacz także: Jestem już w 6. tygodniu ciąży, a wciąż nie mam mdłości - czy to normalne? Jestem w ciąży, kiedy powinnam iść pierwszy raz do ginekologa? Czy w ciąży powinnam zrezygnować z niektórych kosmetyków? Co zobaczę na pierwszym ciążowym USG?Nawet nie miałam okazji jej pogratulować ciąży choć wiem że zrobiła to z wielkiej obawy przed zapeszeniem (pierwsze dziecko straciła w 5 miesiącu). Osobiście myślę że nie ma co Forum: Oczekując na dziecko Wszędzie piszą, żeby jechać do szpitala, gdy dziecko bardzo długo się nie rusza. To rozumiem. Ale dlaczego równie niebezpieczne są bardzo gwałtowne, nienaturalnie intensywne ruchy dziecka w ciąży? Mój maluch od 2 godzin nie przestaje szaleć. Zastanawiam się, czy mam się zacząć martwić, czy jest to po prostu wynik tego, że się nie ruszam, więc rusza się dzidzia? RODZICEOczekując na dzieckoO czym świadczą bardzo intensywne ruchy dziecka w ciąży? Angina u dwulatka Mój Synek ma 2 lata i 2 miesiące. Od miesiąca kaszlał i smarkał a od środy dostał gorączki (w okolicach +/- 39) W tym samym dniu zaczął gorączkować mąż –... Czytaj dalej → Skubanie paznokci – Co robić, gdy dziecko skubie paznokcie? Może wy macie jakieś pomysły, Zuzanka od jakiegoś czasu namiętnie skubie paznokcie, kiedyś walczyłam z brudem za nimi i obcinaniem ich, a teraz boję się że niedługo zaczną jej wrastać,... Czytaj dalej → Mozarella w ciąży Dzisiaj naszła mnie ochota na mozarellę. I tu mam wątpliwości – czy w ciąży można jeść mozzarellę?? Na opakowaniu nie ma ani słowa na temat pasteryzacji. Czytaj dalej → Czy leczyć hemoroidy przed porodem? Po pierwszej ciąży, a bardziej porodzie pojawiły się u mnie hemoroidy, które się po jakimś czasie wchłonęły. Niestety teraz pojawiły się znowu. Jestem w 6 miesiącu ciąży i nie wiem,... Czytaj dalej → Ile kosztuje żłobek? Dziewczyny! Ile płacicie miesięcznie za żłobek? Ponoć ma być dofinansowany z gminy, a nam przyszło zapłacić 292 zł bodajże. Nie wiem tylko czy to z rytmiką i innymi. Czy tylko... Czytaj dalej → Pytanie do stosujących zastrzyki CLEXANE w ciąży Dziewczyny mam pytanie wynikające z niepokoju o clexane w ciąży. Biorąc od początku ciąży zastrzyki Clexane w brzuch od razu zapowiedziano mi, że będą oprócz bolesności, wylewy podskórne, sińce, zrosty... Czytaj dalej → Mam synka w wieku 16 m-cy. Budzi się w nocy o stałej porze i nie może zasnąć. Mój syn budzi się zawsze o 2 lub 3 w nocy i mimo podania butelki z piciem i wzięcia do łóżka zasypia dopiero po ok. 2 godzinach. Wcześniej dostawał w... Czytaj dalej → Dziewczyny po cc – dreny Dziewczyny, czy któraś z Was miała zakładany dren w czasie cesarki? Zazwyczaj dreny zdejmują na drugi dzień i ma on na celu oczyszczenie rany. Proszę dajcie znać, jeśli któraś miała... Czytaj dalej → Meskie imie miedzynarodowe. Kochane mamuśki lub oczekujące. Poszukuję imienia dla chłopca zdecydowanie męskiego. Sama zastanawiam się nad Wiktorem albo Stefanem, ale mój mąż jest jeszcze niezdecydowany. Może coś poradzicie? Dodam, ze musi to... Czytaj dalej → Czy to możliwe, że w 15 tygodniu ciąży?? Dziewczyny!!! Sama nie wiem co mam o tym myśleć. Wczoraj wieczór przed kąpielą zauważyłam przezroczystą kropelkę na piersi, ale niezbyt się nią przejełam. Po kapieli lekko ucisnęłam tą pierś i... Czytaj dalej → Jaką maść na suche miejsca od skazy białkowej? Dziewczyny, których dzieci mają skazę białkową, może polecicie jakąś skuteczną maść bez recepty na suche placki, które pojawiają się na skórze dziecka od skazy białkowej? Czym skutecznie to można zlikwidować? Czytaj dalej → Śpi albo płacze – normalne? Juz sama nie wiem co mam myśleć. Mój synek ma dokładnie 5 tygodni. A mój problem jest taki, że jak mały nie śpi, to płacze. Nie mogę nawiązać z nim... Czytaj dalej → Wielotorbielowatość nerek W 28 tygodniu ciąży zdiagnozowano u mojej córeczki wielotorbielowatość nerek – zespół Pottera II. Mój ginekolog skierował mnie do szpitala. W białostockim szpitalu po usg powiedziano mi, że muszę jechać... Czytaj dalej → Ruchome kolano Zgłaszam się do was z zapytaniem o tytułowe ruchome kolano. Brzmi groźnie i tak też wygląda. dzieciak ma 11 miesięcy i czasami jego kolano wyskakuje z orbity wygląda to troche... Czytaj dalej →
Oznacza to, że pod koniec roku była w około 14. tygodniu ciąży, a w momencie ogłaszania radosnej nowiny miałaby być już w 22. tygodniu, czyli dokładnie to 20. tydzień życia dziecka i 5Szósty miesiąc ciąży kończy drugi trymestr. W tym czasie proporcje dziecka zbliżają się do tych, jakie będą po urodzeniu. Maluszek sięga prawie 35 cm wzrostu i waży od 50 do 70 dag. Maź płodowa pokrywa obficie skórę i chroni ją przed zmacerowaniem przez sole mineralne zawarte w płynie owodniowym. Brak nadal tkanki tłuszczowej, więc dziecko jest dość szczupłe. Na zdenerwowanie mamy maluszek reaguje bezruchem lub nerwowym pobudzeniem ruchowym. Zobacz film: "Rozwój niemowlęcia miesiąc po miesiącu" spis treści 1. Rozwój dziecka w szóstym miesiącu ciąży 2. Dolegliwości ciążowe szóstego miesiąca 3. Rady dla kobiet w szóstym miesiącu ciąży 1. Rozwój dziecka w szóstym miesiącu ciąży W szóstym miesiącu ciąży dziecko zaczyna magazynować substancje potrzebne po urodzeniu: wapń, żelazo, białka, ciała odpornościowe. Szkielet intensywnie kostnieje, wytwarzają się wiązadła stawowe, rosną włosy i paznokcie, dojrzewają narządy wewnętrzne. Płuca dziecka zaczynają wytwarzać surfaktant – substancję chroniącą przed zapadaniem się pęcherzyków płucnych i po urodzeniu pomagającą w rozprężeniu się płuc i nabraniu powietrza. Na początku siódmego miesiąca ciąży płuca są na tyle dojrzałe, że w razie porodu przedwczesnego istnieje szansa na przeżycie dziecka poza łonem matki. W szóstym miesiącu kończy się wzrost liczby komórek i zwojów nerwowych. Pod koniec tego miesiąca fale mózgowe dziecka przypominają fale u noworodka. Stres matki ma w tym okresie szczególnie szkodliwy wpływ na tworzenie się sieci połączeń między komórkami mózgu i w przyszłości może skutkować pojawieniem się u dziecka problemów natury psychicznej. Prawidłowo rozwijające się dziecko jest bardzo ruchliwe. Swoją obecność manifestuje kopaniem i fikaniem koziołków. Rzadko trwa w bezruchu przez okres dłuższy niż 10 minut. Wykazuje regularne cykle aktywności, ponieważ zaczyna się kształtować jego rytm dobowy. W tym miesiącu przyszła mama z łatwością może rozpoznać, kiedy dziecko jest aktywne, a kiedy śpi. W czasie snu około 60% zajmuje faza marzeń sennych, tzw. faza REM (ang. Rapid Eye Movements – faza szybkiego ruchu gałek ocznych), w której silnie dojrzewa mózg. Następuje wtedy intensywne porządkowanie i integrowanie sygnałów, jakie dotarły z narządów zmysłów i mięśni i były materiałem doświadczeń dziecka, a także jego prostych odczuć. O dojrzałości układu nerwowego świadczy również tworzenie się niektórych odruchów bezwarunkowych. Od szóstego miesiąca ciąży wzrasta częstotliwość i siła ruchów klatki piersiowej oraz ruchów ssania. Czasem dziecko rodzi się ze zmacerowanym od ssania kciukiem. Aktywność maluszka uzależniona jest od docierających do niego bodźców zmysłowych. Ruchy matki i dziecka są naprzemiennie zharmonizowane: aktywność matki hamuje ruchy maleństwa, a zaprzestanie ruchu przez matkę pobudza dziecko do aktywności. Matka zbyt aktywna, jak i unieruchomiona nie stymuluje rozwoju ruchowego dziecka. Pod koniec szóstego miesiąca stopniowo otwierają się powieki. Dziecko porusza oczami w górę, w dół i na boki. Potrafi reagować na silne światło. 2. Dolegliwości ciążowe szóstego miesiąca Pod koniec szóstego miesiąca ciąży kobieta czuje się nieco rozdrażniona i poirytowana. Pojawiają się huśtawki nastrojów, które przypominają trochę te z początku ciąży. Chwilowe obniżenie nastroju to naturalne zjawisko i nie powinno niepokoić. Aby sobie pomóc i nawiązać kontakty z innymi przyszłymi mamami, warto zapisać się do szkoły rodzenia. Tam przygotujesz się do porodu, dowiesz się wielu ciekawych rzeczy na temat pielęgnacji noworodka oraz znajdziesz grupę wsparcia, z którą łatwiej znosić ciążowe dolegliwości i dylematy. Z powodu powiększającego się brzucha kobieta może odczuwać problemy z oddychaniem. Oddech staje się płytszy i krótszy, ponieważ rozciągająca się macica coraz bardziej uciska na przeponę, a ta na płuca. W szóstym miesiącu ciąży normalnym zjawiskiem są również obrzęki stóp, łydek i niewielkie obrzmienia dłoni. W ciele gromadzi się woda z powodu działania hormonu zwanego relaksyną. Relaksyna prowadzi do rozluźniania się wiązadeł w miednicy i przygotowuje ciało kobiety do porodu. Jej wysokie stężenie we krwi utrudnia jednak krążenie krwi w nogach, dlatego pojawia się lekka opuchlizna. Niektóre kobiety skarżą się również na popękane naczynka krwionośne. By przeciwdziałać pajączkom na skórze, warto odpoczywać w ciągu dnia, podczas siedzenia opierać nogi na podwyższeniu, a wieczorem robić sobie kąpiele stóp i delikatne masaże. Pomocne mogą być również proste ćwiczenia – wykonywanie palcami krążeń lub rysowanie w powietrzu ósemek. Szósty miesiąc ciąży objawia się również zaparciami. Warto więc zadbać o regularne wypróżnianie się poprzez wypijanie na czczo przegotowanej wody i jedzenie surowych warzyw lub owoców przed snem. Inne dolegliwości ciążowe tego okresu ciąży to upławy z pochwy, bóle w podbrzuszu, rozstępy na piersiach oraz swędzenie powłok brzucha. Z powodu intensywnego powiększania się brzucha, skóra napina się i rozciąga, stąd ten uporczywy świąd. Warto dlatego stosować odżywcze balsamy i kremy na rozstępy. Gdy swędzi nie tylko brzuch, ale również dłonie i stopy, należy skonsultować się z lekarzem. Są to bowiem objawy cholestazy – choroby skutkującej upośledzeniem czynności wątroby. 3. Rady dla kobiet w szóstym miesiącu ciąży Bóle w dole brzucha w czasie ciąży nie mogą być nigdy lekceważone, zwłaszcza gdy występują nagminnie. W szóstym miesiącu może pojawić się rwący ból nad spojeniem łonowym, spowodowany rozciąganiem się wiązadeł podtrzymujących od dołu macicę. Można go uniknąć, wstając powoli z łóżka i regularnie odpoczywając. Nasilają się również bóle pleców, zwłaszcza w odcinku krzyżowym, z powodu dźwigania ciężkiego brzuszka. Na bóle kręgosłupa pomóc może delikatny masaż wykonany przez partnera, ciepły, relaksujący prysznic lub okład. Dokuczać również mogą uderzenia gorąca i nadmierne pocenie się, zwłaszcza nocą. Najlepiej więc ubierać się na tzw. cebulkę, by móc w razie gorąca zdjąć wierzchnią warstwę ubrania, a także pić dużo płynów. W ciąży dobra jest niegazowana woda mineralna, herbatka owocowa lub naturalny sok z owoców. Coraz trudniej również znaleźć kobiecie wygodną pozycję do spania, bo brzuszek jest już dość pokaźny. Z powodu ucisku macicy na pęcherz moczowy, konieczne są częste wizyty w toalecie. Nic dziwnego, że w nocy przyszła mama nie może zasnąć i ma kłopoty ze snem. Najbardziej komfortowe ułożenie się do snu, to pozycja na lewym boku z prawą nogą zgiętą w kolanie i podciągniętą pod brzuch. Można pod nią podłożyć małą poduszeczkę. Jest to pozycja wygodna i dla mamy, i dla dziecka. Joanna Krocz polecamy .